Veel hoogsensitieve personen houden zich bezig met spiritualiteit. Ze willen weten wat de zin van het leven is, willen een antwoord op de grote levensvragen en hebben met enige regelmaat bijzondere ervaringen die niet met wetenschappelijke verklaringen uit te leggen zijn. Vaak waren ze al met geloof en spiritualiteit bezig op jonge leeftijd. Ze leggen zich toe op meditatie, ervaren de aanwezigheid van iets 'hogers' en vinden betekenis in diverse religieuze of spirituele uitingsvormen.

Mensen die hoogsensitief zijn zien zichzelf soms als overgevoelig, zwak, prikkelbaar of raar. Ze hebben het gevoel dat ze ingewikkeld doen. Want als anderen iets kunnen, dan zouden zij dat toch ook moeten kunnen?

Het lijkt soms een onmogelijke opgave om als HSP'er niet over je grenzen te gaan. Jij ziet vaak de dingen die moeten gebeuren en die door een ander over het hoofd gezien worden. Je merkt het als iemand niet lekker in zijn vel zit. Mensen delen hun verhaal met jou, soms gecombineerd met de opmerking 'jij bent de enige met wie ik dit durf te delen', waardoor je je extra verantwoordelijk voelt. Je ziet hoe je ervoor kunt zorgen dat processen op het werk beter lopen. En je besteed graag wat extra aandacht aan die oude eenzame buurvrouw. Allemaal prachtige eigenschappen, waarmee je het beste uit jezelf én uit je omgeving kunt halen. Maar hoe voorkom je dat je hierin over jouw eigen grenzen gaat?

'Ze denken dat hij autisme heeft', zegt ze. Ze maken zich al een tijdje zorgen om hun zoon. En nu, na een aantal onderzoeken, volgt de diagnose autisme. 'Wat denk jij?'. Ik zie een aarzelende blik in haar ogen en om heel eerlijk te zijn deel ik die aarzeling. Want wat ik zie is een vrolijke knul die altijd voor iedereen klaar staat en heel sociaal is, om dan ineens volledig te blokkeren. Dan trekt hij zich terug in zijn eigen wereld en mijdt hij alle vormen van contact. Iedere prikkel is dan teveel, maar als hij een tijdje rust heeft gehad speelt hij weer vrolijk verder.

'Maar ik bén helemaal niet hoogsensitief! Ik heb juist heel veel prikkels nodig, ben extravert en vind het leuk om spannende dingen te doen of nieuwe dingen te ontdekken.' Ik ken haar goed. Ze is super creatief, erg aanwezig en barst altijd van de ideeën. Maar ze kan ook plotseling tegen een muur oplopen. Dan is alles stom, wordt ze chagrijnig en trekt ze zich het liefste terug, weg van al die mensen.

Deze corona-pandemie is een pittig ding. Voor iedereen, maar zeker voor HSP'ers heeft het een aantal kenmerken die kunnen zorgen voor een forse uitdaging, een overvol hoofd en een hoop gepieker. Waarom zijn HSP'ers daar extra vatbaar voor, hoe ga je daarmee om en hoe kun je jezelf in bescherming nemen? 

'Het ging mis vanaf het moment dat ik vertelde dat ik hoogsensitief ben.' Ze zat verslagen tegenover me. Maanden eerder had ze op haar werk verteld dat ze hoogsensitief is. Tot die tijd was er niets aan de hand. Haar baas was blij met haar en ze kreeg leuke klussen toebedeeld. Maar na het bewuste gesprek veranderde alles. Klussen werden bij haar weggehaald, er werd voor haar bepaald wat ze wel en niet aan zou kunnen en haar baas liet steeds vaker tussen neus en lippen door vallen dat hij meer van haar verwachtte, maar dat hij dacht dat ze dat niet aan zou kunnen. Hoe vaak ze zelf ook aan had gegeven dat ze wel degelijk meer in haar mars had, het mocht niet baten. Toen door corona de opdrachten wegvielen, was zij één van de eersten die op kantoor werd geroepen bij haar baas en te horen kreeg dat ze wegens dreigend faillissement ontslagen zou worden. Ze had de jaarcijfers gezien en wist dat het wel meeviel met dat dreigende faillisement. Ze vermoedde dat haar baas het aangreep om af te komen van de 'probleemgevallen' onder zijn werknemers en zij was daar kennelijk één van. En nu vraagt ze zich af of het allemaal anders was gelopen als ze niet had verteld dat ze hoogsensitief is.

Wanneer je hoogsensitief bent, ben je vaak heel goed in het zorgen voor anderen. En dat is een prachtige eigenschap. Maar veel HSP'ers zijn wat minder goed in het zorgen voor zichzelf. Ze laten de behoeften van anderen voorgaan op hun eigen behoeften. Ze kennen hun eigen grenzen niet. Ze voelen de signalen van hun hoofd en lichaam vaak slecht aan. Ze gaan veel te lang door. Of ze weten zelf niet goed wat ze nodig hebben.

Een veelbesproken onderwerp rondom hoogsensitiviteit is intuïtie. Hoogsensitieve mensen zouden een beter ontwikkelde intuïtie hebben en daar meer gebruik van moeten maken. Maar wat is intuïtie? Is het waar dat HSP'ers een beter ontwikkelde intuïtie hebben? En waarom zou je wel of geen gebruik maken van je intuïtie?

Mensen die hoogsensitief zijn, piekeren vaak meer dan mensen die dat niet zijn. Wanneer je veel opmerkt van wat er in je omgeving gebeurt, zie je vaak sneller wat er nodig is om een situatie te verbeteren of wat iemand nodig heeft om zich weer wat beter te voelen. Je ziet als HSP'er vaak goed waar iets mis dreigt te gaan en voelt je meestal verantwoordelijker voor iets dan dat je daadwerkelijk bent. Daarnaast zijn veel HSP'ers perfectionistisch. Tel daarbij op dat HSP'ers vaak sneller vermoeid en overprikkeld zijn en je hebt de perfecte cocktail om, als je even niet uitkijkt, te verzanden in gepieker.

Afgelopen weekend bekeek ik de veelbesproken documentaire 'Moordtieten' van BNNVARA en was verbaasd toen ik een plastisch chirurg van het Amsterdam UMC een verband hoorde leggen tussen de klachten die vrouwen met siliconen implantaten ervaren en hoogsensitiviteit. Dit was voor het eerst dat ik zag dat een arts die werkzaam is in een Nederlands ziekenhuis serieuze aandacht gaf aan hoogsensitiviteit. Daar was ik blij mee. Regelmatig hoor ik dat hoogsensitieve personen (kortweg HSP) die bij een arts komen met klachten of huiverig zijn voor het gebruik van medicijnen vanwege hun hoogsensitiviteit het idee hebben dat zij niet serieus genomen worden of dat zij worden weggezet in het hoekje 'psychisch minder sterk'. Een ervaring die ik zelf helaas ook heb. 

Gierende hormonen, een veranderend lichaam, ouders die ineens 'stom en ouderwets' zijn en 'er niets van begrijpen', de mening van je vrienden die ineens heel belangrijk wordt, humeurigheid, onzekerheid...puber zijn is één van de meest ingewikkelde periodes waar we doorheen gaan. In geen enkele andere levensfase ondergaan we zoveel veranderingen als in deze tijd, zowel fysiek als mentaal. Dat kan voor iedere puber lastig zijn, maar voor hoogsensitieve pubers geldt dit vaak nog meer.