Wanneer je hoogsensitief bent, voel je vaak goed aan hoe een ander in zijn vel zit, wat die ander nodig heeft en wat er nodig is om een bepaalde situatie te verbeteren of te voorkomen. Maar je voelt je daardoor ook bovenmate verantwoordelijk voor het welzijn van een ander en voor het reilen en zeilen in het gezin, op het werk of zelfs in de wereld. Het resultaat daarvan is dat HSP'ers vaak over hun grenzen gaan en het idee hebben dat ze tekortschieten. Er is altijd wel iemand in je omgeving die het moeilijk heeft, een conflict op het werk of een ramp in de wereld waar jij je verantwoordelijk voor voelt. Daardoor kun je gaan kampen met schuldgevoelens. Hoe ga je om met die gevoelens en kun je een gezonde balans vinden?
Stel gezonde grenzen
Deze eerste tip lijkt niet voor de hand te liggen. Je voelt je tenslotte tekortschieten omdat je het idee hebt dat je te weinig doet. Gezonde grenzen stellen zou kunnen betekenen dat je nog minder gaat doen, waardoor die gevoelens toenemen. Maar feit is dat je nooit genoeg zult kunnen doen om de problemen om je heen aan te pakken. En dat je moet voorkomen dat er nog een probleem bij komt, namelijk dat het niet goed gaat met jou. Jij helpt jezelf en de mensen om je heen het beste door je aan je eigen grenzen te houden. Zodat jij niet oververmoeid raakt en anderen niet voor jou hoeven te gaan zorgen vanuit hun verantwoordelijkheidsgevoel.
Weet waar je wel en niet verantwoordelijk voor bent
Wanneer je hoogsensitief bent heb je de neiging om je voor teveel dingen verantwoordelijk te voelen. Daarom is het belangrijk om helder te hebben waar je wel en niet verantwoordelijk voor bent.
Jij bent wel verantwoordelijk voor:
- Je eigen gedrag
- Je eigen gedachten
- Je eigen reacties
- Je eigen keuzes
- Goede zelfzorg
- Goede zorg voor je kinderen (maar des te ouder ze worden, des te meer dragen zij hun eigen verantwoordelijkheid tot het punt dat je zelfs geen verantwoordelijkheid meer draagt voor je kinderen)
- Het onderhouden van je huwelijk en andere relaties (maar dat komt in gezonde relaties van twee kanten)
- De verantwoordelijkheden die je werk met zich meebrengen (in het redelijke, want jijzelf/je werkgever kan ook teveel van je verwachten)
Jij bent niet verantwoordelijk voor:
- Het gedrag van anderen
- De gedachten van anderen
- De reacties van anderen
- De keuzes van anderen
- Het gebrek aan zelfzorg van anderen (en alle daaruit voortkomende problemen)
- Verantwoordelijkheden die een ander zonder overleg op jouw bordje gooit
- Wereldproblemen
De mooie kant van schuldgevoelens
Je tekort voelen schieten of schuldgevoelens lossen weinig op. Schuldgevoelens zijn zelden reëel en geven je een rotgevoel. Toch heeft het ook een mooie kant wanneer je je schuldig voelt omdat je het idee hebt dat je zo weinig bij kunt dragen aan de problemen om je heen. Het laat namelijk zien dat je betrokken bent bij de situatie. Dat je een groot hart hebt voor het welzijn van de mensen die het betreft.
Dat zegt iets over jou. En dat kan je misschien helpen om anders naar de situatie te kijken wanneer je voor je gevoel weer eens tekortschiet. Als dat een volgende keer gebeurt, mag je die schuldgevoelens er gewoon laten zijn zonder er iets mee te doen. En bedenk dan: 'Wat is het eigenlijk mooi dat ik me schuldig voel. Het geeft aan dat ik een groot hart heb voor deze situatie en dat ik zo graag wil dat het goed gaat met deze persoon. Maar ik kan en hoef hier niets mee te doen. Dit valt buiten mijn verantwoordelijkheden.'
Kijk of dingen op een andere manier gedaan kunnen worden
Dat jij ergens een probleem ziet, hoeft niet te betekenen dat jij het ook op moet lossen. Bespreek een mogelijke escalatie die je voorziet op je werk met je werkgever. Leer je kinderen goed omgaan met geld, maar laat de verantwoordelijkheid voor hoe ze hun zakgeld uitgeven bij henzelf als ze daar de leeftijd voor hebben. Wijs iemand op het feit dat hij er moe uitziet en dat je het idee hebt dat hij over zijn grenzen gaat, maar neem niet zomaar taken over. Kortom: lever je bijdrage op een manier die binnen jouw grenzen en bij andermans verantwoordelijkheid past.
En zie je dingen die echt moeten gebeuren, maar die niet (volledig) binnen jouw verantwoordelijkheid vallen? Kijk dan of je ook kunt delegeren. Jij bent niet in je eentje verantwoordelijk voor een ziek familielid of ziek iemand in de gemeente. Voor het rijden van het team van je kind naar de voetbalwedstrijden. Of voor het huishouden wanneer je een relatie en/of een gezin hebt (altijd een fijn discussiepunt binnen huwelijken en gezinnen). Verdeel de taken, kijk of je meer mensen kunt vinden om iets te doen (of apparaten, zoals een robotstofzuiger). En is dat niet het geval? Doe dan, hoe moeilijk ook, alleen datgene wat binnen jouw fysieke en mentale grenzen ook te doen is en laat de rest zitten.
Alle kleine beetjes helpen
Vaak voel je je ook schuldig omdat je het idee hebt dat je niet genoeg gedaan hebt. Realiseer je dan dat alle kleine beetjes helpen. Je bent misschien niet bij die eenzame oudere op bezoek gegaan, maar je hebt wel voor haar gebeden. Je bent niet in de Ouderraad van de school van je kinderen gegaan, maar je gaat wel als begeleiding mee op schoolreisje. Je hebt niet die presentatie gegeven op je werk, maar wel je collega voorzien van de benodigde informatie. Als we allemaal een klein beetje doen, wordt het uiteindelijk een hele grote berg.
Verantwoordelijkheid nemen is goed
Gelukkig heb jij een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Er is ook niets mis met meer verantwoordelijkheid nemen dan je daadwerkelijk hebt. Er is een populair gezegde dat zegt: 'Als we allemaal voor onszelf zorgen, wordt er voor iedereen gezorgd.' Was dat maar waar! Niet iedereen is in staat om goed voor zichzelf te zorgen of op een goede manier problemen te voorzien en te voorkomen. Dat jij ook voor anderen wilt zorgen en je verantwoordelijkheid wilt nemen voor dingen die moeten gebeuren is een groot geschenk van jou aan de maatschappij.
Maar laat je daarin niet leiden door schuldgevoel of het gevoel tekort te schieten. Doe wat je kunt. Bid. Breng je stem uit bij verkiezingen. Geef aan goede doelen. Bied een luisterend oor. Kook een pannetje soep. Ga vrijwilligerswerk doen. Draag zorg voor het klimaat. Dat is allemaal heel hard nodig. Maar ga daarin niet voorbij aan je eigen grenzen. Ook niet als je gevoel je zegt dat je niet genoeg doet. Leg die verantwoordelijkheid in plaats daarvan terug bij degene die daadwerkelijk verantwoordelijk is en in de handen van Degene Die deze wereld in Zijn hand houdt en zorgt voor elk mens.
Reactie plaatsen
Reacties