Eenzaamheid. Zelfs in de beste relaties komt het voor. Een periode waarin je je alleen voelt, niet verbonden, niet gezien. Dat zijn moeilijke momenten waarin je je zelfs af kunt vragen of er nog wel een toekomst is voor jullie beiden.
Waarom voelen we ons soms eenzaam in onze relatie? En wat kun je er aan doen?
Waarom voel ik me eenzaam?
Eenzaamheid in relaties kan veel verschillende oorzaken hebben.
Soms ligt de oorzaak van een gevoel van eenzaamheid bij onszelf.
Wie moe is of niet goed voor zichzelf zorgt loopt een grotere kans om zich minder verbonden te voelen met anderen.
Ook kan het zijn dat je te hoge eisen stelt aan een relatie. We verlangen ernaar om volledig gekend te worden door de ander. Maar hoe moeilijk ook, dat is onmogelijk. De ander is een andere persoon, met een eigen karakter, eigen behoeftes en verlangens. Daarom zal hij of zij jou nooit helemaal kunnen begrijpen, nooit helemaal kunnen voldoen aan wat jij nodig hebt.
En tenslotte kan het komen door een gebrek aan communicatie. Omdat de ander nooit volledig zal kunnen aanvoelen wat jij nodig hebt (ook niet na een jarenlange relatie!) is het nodig dat jij aangeeft wat je nodig hebt. Je hebt tenslotte geen bordje op je voorhoofd waarop staat: 'Ik heb nu een knuffel nodig.' Maar vaak verwachten we van de ander dat hij of zij dat wel aanvoelt. En als dat niet zo is, lopen we het risico dat we ons eenzaam gaan voelen.
Soms ligt de oorzaak van een gevoel van eenzaamheid bij de ander.
Als de ander moe is of niet goed voor zichzelf zorgt, als de ander te hoge eisen stelt aan de relatie of als de ander te weinig communiceert, kan dat niet alleen bij de ander, maar ook bij jou voor een gevoel van eenzaamheid zorgen.
Ook kan de oorzaak liggen bij omstandigheden waar jullie beiden niets of weinig aan kunnen doen.
Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van mentale problemen bij jou of je partner, één van jullie begint te dementeren of jullie opgeslokt worden door de zorg voor een kind met een rugzakje.
Vaak wordt eenzaamheid in een relatie veroorzaakt door een combinatie van alle drie de factoren. Dan ligt de oorzaak ervan zowel in jezelf als bij je partner en maken de omstandigheden het er niet makkelijker op.
Wat kan ik er aan doen?
Gelukkig is er wel iets wat je aan die eenzaamheid kunt doen. Het eerste en belangrijkste is om te erkennen dat je je eenzaam voelt én dat je partner jou nooit volledig in die eenzaamheid tegemoet zal kunnen komen omdat je partner anders is dan jij. Daarnaast zijn er nog een aantal dingen die je kunt doen om met die eenzaamheid om te gaan. Ik noem ze in willekeurige volgorde.
- Accepteer dat eenzaamheid erbij hoort: Iedereen voelt zich weleens eenzaam. Zelfs in een goed huwelijk. Dat is niet leuk, maar wel normaal.
- Ken de oorzaak: Als je weet wat de oorzaak is, dan kun je die vaak ook (deels) aanpakken.
- Communicatie: Jouw partner voelt niet feilloos aan wat jij nodig hebt. Ook niet in een lange relatie. Spreek dat dus uit. 'Zullen we even wandelen?', 'Ik heb een zware dag gehad vandaag, wil jij even koken?', 'Mag ik een knuffel?'. Romantisch? Nee. Maar al die boeken en films waarin partners dat als vanzelf aanvoelen bij elkaar zijn echt een fabeltje, dus vergeet je ideaalbeeld hierin.
- Ga samen op avontuur: Vaak ontstaat een gevoel van eenzaamheid ook omdat je relatie, huishouden en gezin meer weg hebben gekregen van een bedrijf wat gerund moet worden, dan van een relatie. Plan tijd in voor avontuur. Regel oppas, pak de fiets en ga samen verdwaalfietsen in de buurt, waarbij je alleen wegen pakt die je nog niet kent. Ontdek dat nieuwe restaurant in het dorp. Klim samen in een boom tijdens een wandeling. Probeer of jullie over een sloot kunnen komen zonder daarbij een bestaande brug te gebruiken. Leer samen iets nieuws. Maakt niet uit wat jullie doen, als het maar een leuk avontuur is. Samen avonturen beleven of iets nieuws leren zorgt voor een gevoel van verbinding.
- Tijd voor elkaar: Maak op wekelijkse basis tijd voor elkaar vrij. Plan het echt in de agenda, want anders komt het er niet van. Spreek af dat je op zulke momenten geen schermen gebruikt en zorg ervoor dat deze tijd niet opgevuld wordt met het bespreken van praktische zaken. Bevraag elkaar. Hoe is het met jou? Wat heb je geleerd deze week? Wat vond je leuk? Wat vond je moeilijk?
- Wees kritisch op je agenda: Is vermoeidheid een veroorzaker van je gevoelens van eenzaamheid? Loop dan eens kritisch jouw en jullie agenda na. Wat kan geschrapt worden? Wat kan je partner eventueel van je overnemen? Wat kun je uitbesteden?
- Raak elkaar aan: En dan heb ik het niet gelijk over seks. Geef je partner in het voorbij gaan even een aai over de bol, kus elkaar, knuffel, houd elkaars hand vast tijdens een wandeling. Aanraking geeft je het gevoel gezien te worden en geliefd te zijn.
- Onderhoud je sociale relaties: Geen enkel mens is in staat om volledig te voldoen aan jouw behoefte om je gekend en geliefd te voelen. Maar hoe meer jij je omringt met mensen om je heen, hoe groter de kans dat aan veel van jouw behoeften wordt voldaan. Omdat iedereen anders is, zal iedereen ook op een andere manier invulling geven aan het feit dat hij of zij jou graag ziet. Het onderhouden van andere sociale relaties dan alleen je huwelijk is extra belangrijk voor mensen met een partner die mentale of fysieke problemen heeft. Door de ziekte zullen zij minder in staat zijn om jou het gevoel van verbondenheid te geven waar je zo naar verlangt. Omring je dan ook zoveel mogelijk met dierbare vrienden en familie.
- Schakel hulptroepen in: Soms is het verstandig om hulp in te schakelen, zodat jij beter voor jezelf kunt zorgen of zodat jullie wat meer tijd samen hebben. Dit is zeker belangrijk wanneer je partner kampt met mentale of fysieke klachten en daardoor een groot beroep op jou doet. Probeer ervoor te zorgen dat je regelmatig tijd hebt om bij te tanken of om je sociale tank op te laden bij vrienden als je partner je dat niet kan geven.
- Zoek hulp: Houd een gevoel van eenzaamheid langere tijd aan en weet je niet meer wat je ertegen kunt doen? Zijn mentale problemen de veroorzaker van jouw gevoel van eenzaamheid? Of heb je geen idee hoe je hulptroepen kunt inschakelen voor bijvoorbeeld je dementerende partner? Zoek dan hulp! Geef aan bij je huisarts waar je tegenaan loopt. Hij of zij kan je doorverwijzen naar iemand die je verder kan helpen. Of ga op zoek naar een goede (relatie)therapeut of coach.
Tenslotte
Het verlangen om volledig gekend en gezien te worden is een heel normaal, menselijk verlangen. Maar omdat we allemaal uniek zijn, is ook iedereen uniek in wat hij of zij nodig heeft. Daarom is het onmogelijk om die onvoorwaardelijke liefde en erkenning te vinden bij een ander mens. Zelfs niet in een heel goed huwelijk.
Maar als christen geloof ik dat er Eén is die jou wel volledig kent en liefheeft. Die jou ziet zoals je bent, met je zwakke en sterke kanten. Die weet wat jij nodig hebt. Als christen geloof ik dat Jezus Diegene is. Dat wil niet zeggen dat je als christen nooit gevoelens van eenzaamheid kunt hebben. Maar wel dat er, hoe je je ook voelt, Iemand is Die van jou houdt en Die jou graag beter wil leren kennen. Hoe? Vraag gewoon hardop of in jezelf: 'Jezus (of God), als U bestaat en als U mij ziet, wilt U dat dan aan mij laten zien? En wilt U me laten zien hoeveel U van mij houdt?' Dat is alles. En ik geloof dat Jezus je dan zal laten zien dat, hoe het er ook voor staat in jouw leven, Hij van jou houdt en graag een relatie met jou wil die zoveel meer brengt dan een relatie met welk mens dan ook jou kan brengen.
Zou je hier graag meer over willen weten? Neem dan contact op met een kerk bij jou in de buurt of volg een gratis cursus waarin je het gesprek aan kunt gaan over jouw leven, geloof, God en Jezus.
Gebruikte bronnen:
- Artikel Eentegeneenzaamheid: Wat is eenzaamheid?
- Artikel iPractice: Eenzaam in relatie
- Artikel Langszij hulpverlening: Eenzaam in je huwelijk
- Artikel Psycholoog.nl: Wat als je je eenzaam voelt in een relatie?
- Boek: Versterk de liefde in zeven dagen - Julie Schwartz Gottman & John Gottman