Zingeving bij ziekte

Gepubliceerd op 16 november 2025 om 08:00

Wanneer je ziek wordt, verandert je leven vaak op veel manieren. Je krijgt niet alleen te maken met de fysieke kant ervan, maar zult meestal ook ontdekken dat je ziekte gevolgen heeft voor je werkende leven, de rol die je inneemt in je gezin, je hobby's en je vriendschappen. Daarnaast merken de meeste mensen dat de grootste uitdaging van ziek zijn hem niet zozeer zit in het omgaan met de fysieke klachten, maar vooral in de mentale worsteling ermee. Je kunt te maken krijgen met grote vragen als 'Waarom overkomt mij dit?' en 'Hoe nu verder?'. Dat heeft alles te maken met zingeving. In deze blog laat ik je graag zien waarom zingeving bij ziekte zo belangrijk is en hoe jij vorm kunt geven aan die zingeving in jouw unieke situatie.

Het belang van zingeving

In de psychologie is zingeving een belangrijk onderwerp. De zin die je aan je leven geeft, vertelt je wat belangrijk voor je is, waarom jij 's morgens je bed uit komt, wat jouw doel in het leven is en waarom jij denkt dat je leven betekenis heeft. Oftewel: zingeving geeft antwoord op de vraag: 'Waarom ben ik hier op aarde?'

Ieder van ons heeft daarin zijn eigen verhaal. De één vindt die zin in zijn werk, een ander in de zorg voor het gezin, een derde in het actievoeren voor een betere wereld en veel mensen vinden die zin ook in hun geloof.

Zingeving is een basisbehoefte van mensen. Uit onderzoek blijkt dat wanneer het je niet goed lukt om betekenis te geven aan je leven, dat verstrekkende gevolgen kan hebben. Je loopt dan meer risico op gevoelens van eenzaamheid en somberheid, je immuunsysteem kan er onder leiden en je loopt zelfs een grotere kans om te overlijden.

Het probleem van zingeving bij ziekte

Maar wanneer je ziek wordt, wordt het vaak veel ingewikkelder om die zingeving vorm te geven. Vaak kun je niet langer voldoen aan de verwachtingen die je van jezelf hebt of die de maatschappij van jou heeft. Dingen die je altijd als normaal hebt gezien, zoals sporten, je targets halen op het werk, er lekker met je vrienden op uit gaan of zorgen voor je gezin zijn ineens een stuk minder vanzelfsprekend geworden en in sommige gevallen zelfs niet langer mogelijk.

En dat kan flinke gevolgen hebben voor de betekenis die je altijd verleende aan je leven en daarmee ook voor hoe het er in jouw koppie aan toe gaat.

Opnieuw betekenis vinden

Met het ziek worden begint dus niet alleen een zoektocht naar hoe je het beste om kunt gaan met alle fysieke klachten, maar ook naar de betekenis die je nog kunt geven aan je leven. En dat kan best een uitdaging zijn. Want door je ziekte heb je ook minder energie om vorm te geven aan datgene wat voor jou de zin van het bestaan is. Vaak moet je die zin ook opnieuw uitvinden, omdat de dingen waar je eerder betekenis uit haalde niet langer of slechts in beperkte mate haalbaar voor je zijn.

Hoe doe ik dat?

Maar hoe kun je nou praktisch vormgeven aan de zingeving in jouw leven? Ik geef je graag een paar tips. Jij bent je eigen unieke jij, dus niet iedere tip die ik hieronder geef zal bij je passen. Pak eruit waar je wat mee kunt en leg de rest lekker naast je neer.

Maak een moodboard

Soms is het alleen al moeilijk om te bedenken waar voor jou betekenis in zit. Dan kan het maken van een moodboard helpen. Verzamel een paar tijdschriften en een groot vel karton. Zoek in de tijdschriften naar citaten, foto's of andere dingen die je aanspreken op het gebied van zingeving. Wat is voor jou belangrijk? Waar heb je plezier in? Welke foto past echt bij jou? Knip ze uit en plak ze allemaal bij elkaar op een groot vel karton. Aan het einde heb je een mooi overzicht van wat voor jou op dit moment belangrijk is en waar jij zin uit haalt.

Ontdek jouw kernwaarden

Wat ook kan helpen bij het ontdekken van dingen die voor jou belangrijk zijn, is het nalopen van een lijst met kernwaarden. Welke waarden springen er voor jou uit? Waarom? En hoe kun jij hier vorm aan geven in je leven zoals het nu is?

Draag bij aan wat voor jou belangrijk is

Dat kan niet altijd meer op de manier zoals je dat altijd hebt gedaan of graag zou willen. Maar wellicht wel in aangepaste versie. Daarnaast kun je ook denken aan het actief worden voor organisaties die zich inzetten voor een doel waar jouw hart ligt. Bijvoorbeeld een patiënten- of milieuorganisatie. Ook kun je vrijwilligerswerk gaan doen of op eigen initiatief dingen ondernemen, zoals met een vuilniszak en een prikstok een wandeling maken en ondertussen zwerfafval opruimen.

Pak de controle daar waar het kan

Eén van de belangrijke pijlers onder zingeving is het hebben van enig gevoel van controle. Dat kan lastig zijn als je ziek bent. Pijn en vermoeidheid laten zich soms maar moeilijk sturen. Maar er zijn altijd wel dingen die je wél kunt doen, zoals gezond eten, zoveel als mogelijk bewegen, investeren in sociale relaties, tijdig gesprekken aangaan met je arts, et cetera.

Maak het klein

Zingeving is een heel groot onderwerp wat al snel onoverzichtelijk wordt. Probeer het zo klein mogelijk te maken door jezelf vragen te stellen als 'Wat heb ik nu nodig?' en 'Waar word ik nu blij van?'. Of kies één klein ding wat jij vandaag kunt doen om de wereld een beetje beter te maken en wat in lijn is met de dingen die voor jou belangrijk zijn. Een spelletje met je kind. Een gebed voor een zieke. Een minuutje korter douchen voor het milieu. Een vriendelijk woord voor de pakketbezorger.

Investeer in sociale contacten

Betekenis in het leven vind je zelden in je eentje. We krijgen juist bestaansrecht door ons contact met anderen. Zoek dus anderen op. Spreek af met je vrienden op een manier die bij jouw situatie past. Bel met je broer of zus. Bezoek een lotgenotengroep. Ga naar een kerk. Spreek die moeder aan op het schoolplein. Begin een praatje in de wachtkamer van het ziekenhuis.

Verwonder je

We staan zo weinig stil bij alle prachtige dingen in het leven die zo gewoon lijken, maar dat zeker niet zijn. De schaterlach van een kind. Een prachtige zonsondergang. Het roodborstje op je balkon. Het feit dat je dit kunt lezen. Verwondering zorgt ervoor dat we opgaan in het moment en ons deel gaan voelen van een groter geheel.

Doe goed

Ook als je ziek bent zijn er nog heel veel dingen waarin je iets kunt betekenen zonder dat het veel energie kost. Een gift overmaken naar een goed doel. Een kaartje sturen naar iemand die het moeilijk heeft. Iemand een compliment geven. Een vriendelijk 'hallo' naar de dakloze man of vrouw voor de supermarkt. Daarmee maak je niet alleen de wereld een beetje mooier en vriendelijker, maar je haalt er voor jezelf ook zin en betekenis uit.

Doe waar je goed in bent

Je bent ziek geworden, maar je bent niet je gaven en talenten verloren. Jouw organisatietalent, creativiteit, zorgzaamheid of enthousiasme heb je nog steeds. Van het inzetten van je talenten krijg je ook weer energie. Als het niet fysiek is, dan in elk geval mentaal. Vaak moet dat wel op een andere manier, maar jij bent er niet voor niets! De wereld heeft jouw talenten nodig.

Ga op zoek naar het hogere doel

Geloven in God kan een enorme bijdrage leveren aan jouw gevoel van zingeving en betekenis. Zelf ben ik christen en voor mij maakt mijn geloof echt alle verschil in mijn dagelijks leven en in mijn zoeken naar betekenis en zin. Ga aan de slag met de vraag of er een God is en zo ja, wat dat dan voor jou betekent. Dat kan heel simpel door aan God Zelf te vragen of Hij aan jou wil laten zien wie Hij is. Je kunt er ook voor kiezen om een gesprek aan te gaan met een gelovige bij jou in de buurt, contact op te nemen met een kerk of door een cursus te volgen.

Zoek hulp

Is het nog steeds lastig voor jou om vorm te geven aan de zingeving in jouw leven? Bespreek dat dan met de mensen om je heen. Vaak kunnen zij je al heel goed helpen bij het ontdekken wat de betekenis is in jouw leven. Is dat niet genoeg? Ga dan het gesprek aan met je behandelend (huis)arts of met een coach of therapeut die gespecialiseerd is in het werken met mensen die ziek zijn.

 

Wellicht vind je de volgende blogs ook interessant:

  • Rouwen omdat je ziek bent - Over hoe ziekte rouw veroorzaakt en hoe je daarmee om kunt gaan
  • In de knoop - Over mentale problemen bij ziekte
  • De psychische gevolgen van vermoeidheid - Over hoe vermoeidheid invloed heeft op je mentale gezondheid
  • Verveling - Over hoe ziek zijn verveling met zich mee kan brengen en wat je daaraan kunt doen
  • Onbegrip - Over het feit dat veel zieken zich regelmatig onbegrepen kunnen voelen, de oorzaken daarvan en hoe je daarmee om kunt gaan

 

Gebruikte bronnen:

« 

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.