Is zelfbevrediging zonde?

Er zijn binnen christelijk Nederland weinig onderwerpen waar zoveel schaamte en schuldgevoel op rust en waar zo weinig over gesproken wordt... seksualiteit in het algemeen en masturbatie in het bijzonder. Terwijl uit cijfers blijkt dat in Nederland vrijwel iedereen boven de 20 jaar hier ervaring mee heeft. Uit een onderzoek van Expertisecentrum Seksualiteit Rutgers in 2021 blijkt dat vrijwel alle mannen in de leeftijd van 21-25 jaar wel eens gemasturbeerd heeft tegenover 92% van de vrouwen van 21-25 jaar.

Bij veel mensen werd nooit over zelfbevrediging gepraat in hun opvoeding. Velen hebben binnen kerk of jeugdgroep meegekregen dat zelfbevrediging een zonde is. Maar is dat ook echt zo? En waarom dan wel of niet? En zijn er omstandigheden te bedenken waarin zelfbevrediging ook een uitkomst kan zijn? 

Zelfbevrediging in de Bijbel

In de Bijbel is geen enkele tekst te vinden die over zelfbevrediging gaat. Ook de teksten in Deuteronomium 22 en Leviticus 18-20 die expliciet gaan over seksuele zonden noemen zelfbevrediging niet. 'En die tekst over Onan dan?' zullen sommigen van jullie nu denken. 

Voor degenen die geen idee hebben wie Onan was: in Genesis 38 staat een verhaal over Juda, de broer van Jozef. Juda kreeg 3 zonen en zocht een vrouw voor zijn oudste zoon Er. Er trouwde met Tamar, maar overlijdt voor hij kinderen heeft gekregen. In de tijd van het Oude Testament was het gebruikelijk dat een weduwe dan met één van de broers van haar overleden man zou trouwen en dat de eerste zoon die uit dat huwelijk voortkwam de wettige erfgenaam zou zijn van de overleden man. Op die manier werd ervoor gezorgd dat weduwen goed verzorgd achterbleven in een wereld zonder sociale voorzieningen. Tamar trouwt dus met de jongere broer van Er; Onan. Maar Onan heeft niet zoveel zin om nageslacht voor zijn broer te verwekken en dus staat er dan in de Bijbel "...daarom gebeurde het, telkens wanneer hij bij de vrouw van zijn broer kwam, dat hij zijn zaad op de grond verspilde om zijn broer geen nageslacht te geven" (Genesis 38:9). God is er heel duidelijk over wat Hij hier van vindt: Hij doodt Onan.

Deze tekst wordt regelmatig aangehaald in de discussie over de vraag of masturbatie zondig is of niet. Onan verspilt zijn zaad en dat is zondig. Bij zelfbevrediging verspil je als man ook je zaad en dus is zelfbevrediging zondig.

Ik vind dit geen terechte conclusie. De reden waarom Onan gedood wordt is mijns inziens de houding van Onan. Hij weigert zijn broederplicht na te komen, minacht daarmee zijn broer en voorkomt ook dat Tamar goed verzorgd achterblijft. Hij heeft er zelf niets aan als Tamar zwanger zou raken en dus trekt hij bij het vrijen zijn penis voortijdig terug en komt zijn zaad op de grond terecht, in plaats van dat het voor een bevruchting kan zorgen. (Belangrijke opmerking hierbij: dit is GEEN verantwoorde vorm van anticonceptie! De kans op zwangerschap is bij het vroegtijdig terugtrekken van de penis nog steeds aanzienlijk!). Dat is op zijn zachtst gezegd egoïstisch en daar wordt Onan voor gestraft. Deze tekst zegt dus helemaal niets over zelfbevrediging. 'Verspild zaad' op zichzelf is geen zonde. Alleen al bij iedere vrijpartij worden er miljoenen zaadcellen verspild, zelfs als de vrouw zwanger raakt.

Dus zelfbevrediging is oké?

Nou... daar zijn zowel Bijbels als psychologisch gezien wel een paar kanttekeningen bij te maken. Want de Bijbel spreekt misschien niet direct over zelfbevrediging, maar indirect kunnen we er wel een aantal dingen uit opmaken. Ook psychologisch gezien zie ik wel een paar haken en ogen. Ik wil je hierin 5 dingen meegeven om over na te denken:

1. Masturbatie gaat vaak gepaard met fantasieën of het kijken van porno. En daar zie ik Bijbels gezien wel een probleem. Jezus zegt in Mattheüs 5:28: "...Ik zeg u dat al wie naar een vrouw kijkt om haar te begeren, in zijn hart al overspel heeft gepleegd." In deze tekst wordt zowel 'kijken naar' als 'fantaseren over' een andere dan je eigen partner duidelijk veroordeeld. En mocht het nog niet duidelijk genoeg zijn, dan vervolgt Jezus deze zin met de woorden: "Als dan uw rechteroog u doet struikelen, ruk het uit en werp het van u weg, want het is beter voor u dat een van uw lichaamsdelen te gronde gaat en niet heel uw lichaam in de hel geworpen wordt" (Mattheüs 5:29). Wat mij betreft is zelfbevrediging in combinatie met fantasieën over een ander dan je eigen man of vrouw dus geen idee, net als het kijken naar porno (de blog die ik eerder over pornografie schreef vind je hier). 
2. Vraag jezelf af wat de reden is dat je masturbeert. Vaak zit er een diepere laag onder dan 'het is lekker/fijn/opwindend'. Sommigen gebruiken masturbatie om van spanning af te komen, omdat ze verdrietig zijn of omdat ze de intimiteit met een ander niet aandurven. Anderen gebruiken het omdat ze zich tekort gedaan voelen door hun partner om wat voor reden dan ook. Maar wanneer je deze gevoelens bestrijdt met zelfbevrediging pak je daarmee een symptoom aan, niet de oorzaak. Het dieperliggende probleem wordt niet opgelost. Het is veel beter om aan de slag te gaan met de oorzaak van jouw stress, verdriet en bindingsangst of om het gesprek aan te gaan met je partner over dat je graag wat vaker zou willen vrijen. Dat is meestal niet makkelijk, maar zal uiteindelijk meestal meer opluchting brengen dan de kortstondige ontlading die masturbatie biedt.
3. Vaak zie je binnen een relatie dat de partner het pijnlijk vindt als de ander zichzelf bevredigd. De partner voelt zich tekortschieten of tekortgedaan. Als dat het geval is, moet je je afvragen of je het wel oké is om door te blijven gaan met zelfbevrediging. De Bijbel staat vol met voorbeelden die zeggen dat we moeten proberen om een ander niet doelbewust pijn te doen. Ga in plaats daarvan het gesprek aan. Het kan zijn dat er wat dingen scheef zitten in jullie seksleven en/of relatie. Of dat de één meer zin heeft in seks dan de ander. Praat daarover, luister open en zonder oordeel naar elkaar, heb oog voor elkaars behoeften en ga op onderzoek uit of je elkaar ergens in tegemoet kunt komen.
4. De Bijbel ziet zelfbeheersing als deugd. God vraagt van ons dat we onszelf kunnen beheersen op het gebied van eten, alcohol, spreken, maar ook seksualiteit. Er is niks mis mee om het (een tijdje) zonder seks te moeten stellen. Het leert ons dat seks niet de belangrijkste plaats in ons leven heeft, dat we onszelf én onze partner daarmee juist kunnen eren en sterker maken en dat God de eerste plaats mag hebben in ons leven. In onze maatschappij die bol staat van de seks is het soms moeilijk om je voor te stellen dat je zonder seks kunt, maar echt...een leven zonder seks kan ook een prachtig leven zijn!
5. En dan is er nog een valkuil waar we het over moeten hebben: verslaving. Want masturbatie kan verslavend werken. En wanneer je porno kijkt tijdens het masturberen neemt de kans op verslaving zelfs nog toe. Kun je niet meer zonder zelfbevrediging, voel je je pas rustig als je gemasturbeerd hebt, kijk je de hele dag uit naar een rustig moment waarop je even kunt solo-seksen? Dan is er waarschijnlijk sprake van een verslaving. Een verslaving gaat over het algemeen niet vanzelf over. Praat erover met mensen die je vertrouwt, zet een accountability-groep op met vrienden waarin je elkaar bevraagt en ondersteunt op dit (en wellicht ook andere) onderwerp(en), maak een afspraak bij je huisarts of meld je aan voor een intakegesprek bij een hulpverlener of kliniek die hierin gespecialiseerd is. Weet dat je niet de enige bent die worstelt met dit probleem. 

Wanneer kan het wél?

Toch kan ik me voorstellen dat er momenten zijn waarop zelfbevrediging (zonder fantasie over een ander dan je eigen partner) wel een uitkomst is. Daarbij kun je denken aan de momenten waarop iemand voor langere tijd alleen in het buitenland verblijft vanwege werk, de periode na een bevalling waarin de vrouw vaak even niet moet denken aan seks óf bij ziekte van één van beide partners. Bespreek dit met je partner, zodat een ander zich geen buitenstaander voelt en je ook kunt blijven checken hoe een ander zich daarbij voelt. Probeer te stoppen met masturbatie als de ander zich daar niet prettig bij voelt. En maak er als het even mogelijk is toch een fijne samen-tijd van. Soms is fysieke samen-seks door omstandigheden gewoon (even) onmogelijk, maar dat neemt niet weg dat jullie elkaar ook kunnen betrekken bij de solo-seks, zodat het toch een bijzondere en intieme samen-tijd wordt waarin je tegemoet kunt komen aan de wensen en verlangens van je partner.

Overigens kan zelfbevrediging, al of niet in aanwezigheid van je partner, ook een hele goede manier zijn om je lichaam te leren kennen. Wat vind je fijn, wat niet? Wat wind je op? Hoe ziet alles er anatomisch gezien eigenlijk überhaupt uit en hoe werkt het? Wanneer je dit soort dingen weet van jezelf, kan dat ook een stimulans zijn voor je gezamenlijke seksleven.

En singles dan?

Wanneer je single bent, kan seksualiteit een heel ingewikkeld onderwerp zijn. We leven in een wereld die ons wil laten geloven dat je niet compleet bent zonder seks. En daarnaast heb je als single ook gewoon je seksuele behoeften. Dat is heel normaal.

Ik dat voor singles in grote lijnen hetzelfde geldt als voor getrouwde mensen, hoe moeilijk dat soms ook kan zijn. Bedenk waarom je masturbeert. Is dat om je eenzaamheid te verdrijven? Om andere vervelende gevoelens even te verdoven? Pak dan de oorzaak aan van je gevoelens en bestrijdt ze niet met zelfbevrediging. En waar zit je met je gedachten of je ogen terwijl je jezelf bevredigt? Zijn die zuiver of zitten die op plekken waar ze niet horen te zitten? Ben je gewoon nieuwsgierig of vind je dat jij er als single ook recht op hebt? Wie of wat heeft de belangrijkste plaats in jouw leven? Dat zijn allemaal goede vragen om over na te denken voor je aan zelfbevrediging begint (of ermee doorgaat).

Ik besef dat ik dit schrijf als getrouwde vrouw en in die zin geen idee heb waar jij als single lezer doorheen gaat. Ik wil je de bovenstaande vragen graag vooral meegeven ter overweging en bedoel ze niet veroordelend. Wil je meer lezen over singles en seks? Cocky Drost schreef er afgelopen week ook een blog over. Die vind je hier.

Heilig en menselijk

God heeft seksualiteit bedoeld als verbindingsmiddel met de ander en daar is bij solo-seks meestal geen sprake van. Zelfbevrediging is een surrogaat ten opzichte van seks met je partner.

Veel mensen worstelen met de onderwerpen zelfbevrediging en seksualiteit. Je staat hier niet alleen in. Een heilig seksueel leven leiden is een grote uitdaging in deze tijd. Een uitdaging waar God ons toe oproept. Daarin mogen we steeds weer een nieuwe start maken. Altijd! Het is ook een uitdaging waarin Hij ons wil zegenen en waar je je naar uit mag strekken.

Soms lukt dat niet alleen. Vraag hulp als jij of als jullie hier samen mee worstelen. Praat er samen over. Zoek iemand bij wie je je veilig genoeg voelt om over dit kwetsbare onderwerp te praten. En ook bij dit soort intieme onderwerpen mag je God altijd vragen of Hij je hiermee wil helpen. Of Hij jouw beeld van seksualiteit wil vormen naar Zijn beeld. En of Hij je wil troosten en bemoedigen op de momenten dat jij worstelt met seksualiteit, met je huwelijk of met het feit dat je tot je eigen verdriet nog altijd single bent.

Gebruikte bronnen:

• Onderzoek Expertisecentrum Seksualiteit Rutgers - Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland tijdens de coronacrisis 
• Herziene Statenvertaling